Bảng Nguyên Tử Khối: Cách học thuộc siêu dễ nhớ

Bảng nguyên tử khối là một công cụ vô cùng quan trọng trong học tập và nghiên cứu hóa học. Nó cung cấp thông tin về nguyên tử khối của các nguyên tố, giúp chúng ta giải quyết nhiều bài toán hóa học một cách chính xác và hiệu quả. Trong nội dung bài viết dưới đây yeuhoahoc.edu.vn cũng sẽ chia sẻ phương pháp học thuộc bảng nguyên tử khối một cách siêu dễ nhớ.

Nguyên tử khối là gì?

Khối lượng của một nguyên tử cụ thể được đo bằng đơn vị Carbon (đvC) và được gọi là nguyên tử khối. Các nguyên tố có các giá trị khác nhau cho chỉ số nguyên tử khối và khối lượng này chỉ là một giá trị tương đối.

Ví dụ: Khối lượng (nguyên tử khối) của Hydrogen (H) là 1 (đvC), trong khi của Neon (Ne) là 20 (đvC).

Nguyên tử khối của một nguyên tử chính là khối lượng tương đối của nguyên tử đó, bao gồm tổng khối lượng của proton, electron và neutron. Tuy nhiên, do khối lượng của electron rất nhỏ so với proton và neutron, nó thường bị bỏ qua, và khối lượng của nguyên tử chủ yếu là khối lượng của hạt nhân.

Nguyên tử khối cũng có thể được tính dưới dạng khối lượng gam của 1 mol nguyên tử và được ký hiệu là “u” trong hệ quốc tế đo lường.

1 u =

$\frac{1}{\mathrm{NA}}$

gam =

$\frac{1}{1000\mathrm{NA}}$

  kg

(Trong đó, NA là hằng số Avogadro)

1 u ≈ 1.66053886 x

${10}^{–27}$

kg

1 u ≈ 1.6605 x

${10}^{–24}$

g

Đơn vị cacbon là gì 

Đơn vị Carbon (đvC) là một đơn vị đo lường được sử dụng để xác định khối lượng riêng của nguyên tử và các hạt subatomic khác trong hóa học và vật lý. Nó được xác định bằng cách lấy một phần nguyên tử khối của nguyên tử Carbon-12 làm đơn vị.

1 đơn vị Carbon (đvC) tương đương với một phần nguyên tử khối của Carbon-12. Carbon-12 là một trong các đồng vị của Carbon, và nguyên tử khối của nó được xác định là chính xác bằng 12 đvC. Do đó, khi ta nói rằng nguyên tử khối của Hydrogen (H) là 1 đvC, điều đó có nghĩa là khối lượng của Hydrogen là khoảng 1/12 của khối lượng Carbon-12.

Nguyên tử khối trung bình 

Khái niệm 

Nguyên Tử Khối Trung Bình là một đại lượng quan trọng trong hóa học, định nghĩa khối lượng trung bình của các nguyên tử của một nguyên tố dựa trên khối lượng của các đồng vị và tần suất xuất hiện của chúng trong tự nhiên.

Đồng vị 

• Đồng vị của một nguyên tố là các nguyên tử có số proton giống nhau nhưng khác nhau về số neutron, dẫn đến có khối lượng nguyên tử (số khối A) khác nhau.
• Hầu hết các nguyên tố hóa học tồn tại dưới dạng hỗn hợp của nhiều đồng vị. Sự khác nhau trong số notron trong hạt nhân giữa các đồng vị tạo ra một loạt tính chất vật lí độc đáo.

Ví dụ: Nguyên tố hydro (H) có ba đồng vị phổ biến:

${}_1{}^1\mathrm{H}$

(proti),

${}_1{}^2\mathrm{H}$

 (dotori D),

${}_1{}^3\mathrm{H}$

(triti T)

• Đáng chú ý, một số đồng vị có tính chất bền định, trong khi một số khác không bền. Thường thì các đồng vị có số hiệu nguyên tử Z lớn hơn 82 được coi là không bền và thường gọi là đồng vị phóng xạ.

Công thức tính Nguyên Tử Khối Trung Bình (M) của một nguyên tố:

M =

$({\mathrm{m}}_1 \mathrm{x} {\mathrm{f}}_{1 }+ {\mathrm{m}}_2 \mathrm{x} {\mathrm{f}}_2 + ... + {\mathrm{m}}_{\mathrm{n}} \mathrm{x} {\mathrm{f}}_{\mathrm{n}}$

)

Trong đó:

• M là nguyên tử khối trung bình của nguyên tố.
• 
  ${\mathrm{m}}_1, {\mathrm{m}}_2$, …,

  ${\mathrm{m}}_{\mathrm{n}}$là khối lượng của từng đồng vị trong nguyên tố.

• 
  ${\mathrm{f}}_1, {\mathrm{f}}_2, ..., {\mathrm{f}}_{\mathrm{n}}$là tần suất xuất hiện (phần trăm) của từng đồng vị trong tự nhiên.

Ví dụ: Xem xét nguyên tử khối trung bình của cacbon (C):

• Đồng vị
  ${}_{12}{}^{12}\mathrm{C}$(12C) có khối lượng là 12 atomic mass units (u) và tần suất xuất hiện khoảng 98.9% trong tự nhiên.
• Đồng vị
  ${}_{12}{}^{13}\mathrm{C}$(13C) có khối lượng là 13 u và tần suất xuất hiện khoảng 1.1% trong tự nhiên.

Sử dụng công thức, ta có:

M(C) = (12u * 98.9% + 13u * 1.1%) ≈ 12.011 u

Vậy, nguyên tử khối trung bình của Carbon (C) là khoảng 12.011 atomic mass units (u) hoặc g/mol. Điều này có nghĩa rằng trong các tính toán hóa học, khối lượng của 1 mol nguyên tử Carbon là khoảng 12.011 gram.

Bảng nguyên tử khối đầy đủ chi tiết các nguyên tố

STT	Tên nguyên tố	Ký hiệu hóa học	Nguyên tử khối
1	Hiđro	H	1
2	Heli	He	4
3	Liti	Li	7
4	Beri	Be	9
5	Bo	B	11
6	Cacbon	C	12
7	Nitơ	N	14
8	Oxi	O	16
9	Flo	F	19
10	Neon	Ne	20
11	Natri	Na	23
12	Magie	Mg	24
13	Nhôm	Al	27
14	Silic	Si	28
15	Photpho	P	31
16	Lưu huỳnh	S	32
17	Clo	Cl	35,5
18	Argon	Ar	39,9
19	Kali	K	39
20	Canxi	Ca	40
21	Scandi	Sc	44.955912(6)
22	Titan	Ti	47,867(1)
23	Vanadi	V	50,9415(1)
24	Crom	Cr	51,9961(6)
25	Mangan	Mn	54,938044
26	Sắt	Fe	55,845
27	Coban	Co	58,933195
28	Niken	Ni	58,6934
29	Đồng	Cu	63,546
30	Kẽm	Zn	65,38
31	Gali	Ga	69,723
32	Gecmani	Ge	72,64
33	Asen	As	74,9216
34	Selen	Se	78.96
35	Brom	Br	79,904
36	Kryton	Kr	83,798
37	Rubidi	Rb	85,4678
38	Stronti	Sr	87,62
39	Yttri	Y	88,90585
40	Zicorni	Zr	91,224
41	Niobi	Nb	92,90638
42	Molypden	Mo	95,95
43	Tecneti	Tc	98
44	Rutheni	Ru	101,07
45	Rhodi	Rh	102,9055
46	Paladi	Pd	106,42
47	Bạc	Ag	107,8682
48	Cadmi	Cd	112,411
49	Indi	In	114,818
50	Thiếc	Sn	118,71
51	Antimon	Sb	121,76
52	Telua	Te	127,6
53	I ốt	I	126,90447
54	Xenon	Xe	131,293
55	Xêsi	Cs	132,90545
56	Bari	Ba	137,327
57	Lantan	La	138,90547
58	Xeri	Cs	140,116
59	Praseodymi	Pr	140,90765
60	Neodymi	Nd	144,242
61	Promethi	Pm	145
62	Samari	Sm	150,36
63	Europi	Eu	151,964
64	Gadolini	Gd	157,25
65	Terbi	Tb	158,92535
66	Dysprosi	Dy	162,5
67	Holmi	Ho	164,93032
68	Erbi	Er	167,259
69	Thuli	Tm	168,93421
70	Ytterbium	Yb	173,04
71	Luteti	Lu	174,967
72	Hafni	Hf	178,49
73	Tantal	Ta	180,94788
74	Wolfram	W	183,84
75	Rheni	Re	186,207
76	Osmi	Os	190,23
77	Iridi	Ir	192,217
78	Platin	Pt	195,084
79	Vàng	Au	196,96657
80	Thủy ngân	Hg	200,59
81	Tali	TI	204,3833
82	Chì	Pb	207,2
83	Bitmut	Bi	208,9804
84	Poloni	Po	209
85	Astatin	At	210
86	Radon	Rn	222
87	Franxi	Fr	223
88	Radi	Ra	226
89	Actini	Ac	227
90	Thori	Th	232,03806
91	Protactini	Pa	231,03588
92	Urani	U	238,02891
93	Neptuni	Np	237,0482
94	Plutoni	Pu	244
95	Americi	Am	243
96	Curi	Cm	247
97	Berkeli	Bk	247
98	Californi	Cf	251
99	Einsteini	Es	252
100	Fermi	Fm	257
101	Mendelevi	Md	258
102	Nobeli	No	259
103	Lawrenci	Lr	262
104	Rutherfordi	Rf	267
105	Dubni	Db	268
106	Seaborgi	Sg	[269]
107	Bohri	Bh	[270]
108	Hassi	Hs	[269]
109	Meitneri	Mt	[278]
110	Darmstadti	Ds	[281]
111	Roentgeni	Rg	[281]
112	Copernixi	Cn	[285]
113	Nihoni	Nh	[286]
114	Flerovi	Fl	[289]
115	Moscovi	Mc	[288]
116	Livermori	Lv	[293]
117	Tennessine	Ts	[294]
118	Oganesson	Og	[294]

 

Bảng nguyên tử của các nhóm và các gốc acid

STT	Tên nhóm	CTHH	Nguyên tử khối
1	Hidroxit	-OH	17
2	Clorua	-Cl	35.5
3	Bromua	-Br	80
4	Iotdua	-I	127
5	Nitrit	-NO2	46
6	Nitrat	-NO3	62
7	Sunfua	=S	32
8	Sunfit	=SO3	80
9	Sunfat	=SO4	96
10	Cacbonat	=CO3	60
11	Photphit	≡PO3	79
12	Photphat	≡PO4	95
13	Hidrophotphat	=HPO4	96
14	Dihidrophotphat	-H2PO4	97
15	Hidrophotphit	=HPO3	80
16	Dihidrophotphit	-H2PO3	81
17	Hidro Sunfat	-HSO4	97
18	Hidrosunfit	-HSO3	81
19	Hidrosunfua	-HS	33
20	Hidrocacbonat	-HCO3	61
21	Silicat	=SiO3	76

Mẹo học thuộc bảng nguyên tử khối siêu dễ nhớ

Hiđro xuất phát, bước chân đầu tiên, (1)

Liti tiếp theo, không ngại khó khăn biên.

Cacbon số 12 bền vững bên dòng nước,

Nitơ tuổi 14, hoa niên tươi đẹp trên mặt trời.

Oxi với 16, khuôn viên thảnh thơi,

Flo số 19, trong lòng vương đau khó khăn.

Natri 23, tận hưởng xuân đầu đời,

Magie số 24, mơ mơ ước ao mai sau.

Nhôm 27, cao lớn và tự tin,

Silic 28, lòng nào đừng quên kỹ năng.

Photpho 31, lập nên sự sống đa dạng,

Nguyên tử khối 32, tên là Lưu Huỳnh.

Clo 35,5, tự mình tiến bước chân,

Kali 39, nhục vinh chẳng cần thân phận.

Canxi 40, đứng thẳng hàng đầu,

Crom 52, cuộc sống có nhiều vấn đề phải giải quyết.

Mangan số 55, dẫn dắt ta theo đoàn,

Sắt thời 56, mạnh mẽ trước mọi khó khăn.

Coban 59, cồng kềnh nhưng kiên định,

Kẽm và đồng, lập nền vững chắc, đầy hy vọng.

Bạc 108, tăng lên từng ngày mạnh mẽ,

Catmi 112, tại đây đón chào cuộc sống đầy bản lĩnh.

Thiếc 119, cứ kiên trì và không chùn bước,

Iot 127, luôn đứng vững không từ bỏ.

Bari 137, sức mạnh thời gian đánh giá,

Bạch kim 195, vàng 197, chất quý hoá.

Thủy ngân 200, đừng để lửa cháy rực,

Chì 207, tỏa sáng dưới ánh hồng.

Rađi 226, mong chờ mọi điều tốt lành,

Bismut 209, tự tin trong cuộc sống đầy hy vọng.

Bài thơ về nguyên tử, tâm hồn minh mẫn,

Tự tin học hành, không ngừng phát triển.