Khí nhà kính là những loại khí trong khí quyển có khả năng giữ nhiệt từ ánh sáng Mặt Trời, góp phần vào hiện tượng ấm lên toàn cầu và biến đổi khí hậu. Các khí này bao gồm carbon dioxide (CO2), methane (CH4), nitrous oxide (N2O) và một số khí công nghiệp khác. Sự gia tăng nồng độ khí nhà kính chủ yếu do các hoạt động của con người như đốt nhiên liệu hóa thạch, sản xuất công nghiệp và nông nghiệp, đã khiến cho Trái Đất nóng lên một cách nhanh chóng, gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên và sức khỏe con người.
Khí nhà kính là gì?
Khí nhà kính giống như một tấm chăn bao quanh Trái Đất. Chúng cho ánh sáng mặt trời chiếu vào nhưng ngăn một phần nhiệt trở lại không gian. Cái bẫy này giữ cho hành tinh của chúng ta đủ ấm để các sinh vật phát triển mạnh.
Một số khí nhà kính hàng đầu bao gồm carbon dioxide (CO2), methane (CH4) và nitrous oxide (N2O). Ngoài ra còn có các khí flo, ít phổ biến hơn nhưng rất mạnh. Ô tô, nhà máy và trang trại thải các khí này vào không khí.
Điều này xảy ra khi chúng ta đốt dầu, than và khí đốt hoặc khi bò tiêu hóa thức ăn. Cây hấp thụ CO2 tự nhiên nhưng không thể theo kịp lượng CO2 chúng ta thải ra. Khi chúng ta thải thêm khí nhà kính vào không khí, chúng sẽ gây ra biến đổi khí hậu bằng cách làm Trái đất nóng lên nhiều hơn nữa.
Các loại khí nhà kính khác nhau
Khi chúng ta nói về khí nhà kính, chúng ta không chỉ quan tâm đến một thủ phạm; đó là một nhóm khí thải giữ nhiệt đóng nhiều vai trò khác nhau trong bầu khí quyển của chúng ta. Hãy sẵn sàng để khám phá thế giới đa dạng của các loại khí này và hiểu cách mỗi loại đóng góp riêng biệt vào tấm chăn làm ấm hành tinh của chúng ta.
Cacbon đioxit (CO2)
Carbon dioxide (CO2) là một tác nhân đáng kể gây ra khí thải nhà kính. Nó chủ yếu đến từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than, dầu và khí đốt tự nhiên. Ô tô, xe tải, nhà máy và nhà máy điện thải ra rất nhiều CO2 khi sử dụng các nguồn năng lượng này.
Tại Hoa Kỳ, CO2 chiếm 79% lượng khí thải vào năm 2021. Điều này khiến nó trở thành nguồn khí nhà kính quan trọng nhất góp phần gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu. Cây hấp thụ CO2 nhưng không thể theo kịp lượng CO2 mà con người tạo ra bằng cách sử dụng nhiên liệu hóa thạch hàng ngày.
Để chống lại biến đổi khí hậu, chúng ta cần phải cắt giảm lượng khí thải carbon dioxide một cách nhanh chóng.
Mêtan (CH4)
Mê-tan là một loại khí nhà kính mạnh giữ nhiệt trong khí quyển. Nó đến từ hoạt động khoan dầu và khí đốt , bò, chất thải của con người và trồng lúa. Mặc dù mê-tan không tồn tại trong không khí lâu như CO2, nhưng nó có thể làm nóng hành tinh nhiều hơn nữa.
Điều này làm cho việc cắt giảm khí mê-tan trở nên quan trọng trong việc chống biến đổi khí hậu.
Bò ợ hơi trong quá trình tiêu hóa và phân của chúng thải ra rất nhiều khí mê-tan. Tương tự như vậy đối với chất hữu cơ thối rữa trong bãi rác. Nhưng có tin tốt! Với các quy tắc và công nghệ tốt hơn, chúng ta có thể giảm lượng khí thải mê-tan của ngành dầu khí.
Nếu chúng ta cắt giảm lượng khí thải này khoảng 30%, chúng ta có thể duy trì lượng mê-tan trong không khí ở mức ổn định.
Nitơ oxit (N2O)
Nitrous Oxide, hay N2O, là một thành phần lớn trong danh sách khí nhà kính. Nó giữ nhiệt và làm ấm hành tinh. Bạn sẽ thấy rằng các trang trại là nguồn chính của nó, chủ yếu từ sản xuất thịt, nơi nó rò rỉ vào không khí.
Nhiên liệu hóa thạch cũng không vô hại; việc đốt chúng sẽ giải phóng N2O, giống như quá trình sản xuất một số loại hóa chất trong nhà máy.
Việc cắt giảm khí này là rất quan trọng để làm mát thế giới của chúng ta. Nhìn vào các hoạt động nông nghiệp và cách chúng ta quản lý chất thải, có chỗ để cải thiện và giảm lượng khí thải này. Hãy nghĩ đến việc sử dụng phân bón hữu cơ hoặc quản lý đất tốt hơn—những điều này có thể tạo ra sự khác biệt trong việc giảm Nitơ Oxit từ nông nghiệp.
Khí Flo
Các khí flo, bao gồm HFC, PFC, SF6 và NF3, là các khí nhà kính mạnh. Các khí này giữ nhiệt trong khí quyển rất hiệu quả. Chúng được sử dụng trong một số ngành công nghiệp, như làm lạnh và điện tử.
Các ngành công nghiệp cũng nỗ lực thu giữ và tiêu hủy các loại khí này trước khi chúng thoát ra không khí. Các chính sách mới tập trung vào việc xử lý chất làm lạnh đúng cách và tìm kiếm các công nghệ khác ít gây hại hơn cho khí hậu của chúng ta.
Nguyên nhân chính gây ra khí thải nhà kính
Hãy cùng khám phá xem các loại khí nhà kính này đến từ đâu. Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng các hoạt động hàng ngày, từ bật công tắc đèn đến lái xe, đóng vai trò quan trọng trong việc đưa các loại khí này vào khí quyển của chúng ta.
Sản xuất điện
Sản xuất điện là nguồn khí nhà kính đáng kể. Ở Hoa Kỳ, khoảng 60% điện đến từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than và khí đốt tự nhiên. Các nhà máy điện than là một trong những vấn đề lớn nhất vì chúng thải ra nhiều carbon dioxide hơn các nhà máy dầu hoặc khí đốt.
Khi chúng ta đốt những nhiên liệu này để tạo ra năng lượng, rất nhiều CO2 sẽ được thải vào không khí. Sự chuyển dịch sang các nguồn năng lượng tái tạo cũng có ích. Mặt trời và gió không tạo ra CO2 khi tạo ra điện, do đó, sử dụng năng lượng tái tạo có thể làm giảm lượng khí thải nhà kính từ lĩnh vực này.
Vận chuyển
Xe hơi, xe tải và xe buýt chạy bằng xăng và dầu diesel là lý do chính khiến không khí của chúng ta chứa đầy khí nhà kính. Vào năm 2021, những loại xe này là những loại thải ra nhiều carbon dioxide nhất vào bầu trời ở Hoa Kỳ. Mọi người đang lái xe nhiều hơn bao giờ hết – nhiều hơn nhiều so với năm 1990.
Tất cả chúng ta đều góp phần gây ra vấn đề này bất cứ khi nào chúng ta sử dụng phương tiện để di chuyển. Để khắc phục, chúng ta có thể chọn những chiếc xe không cần xăng hoặc tìm phương tiện di chuyển khác, như đi xe đạp hoặc đi bộ.
Ngoài ra, sử dụng xe buýt và tàu hỏa cũng hữu ích vì chúng chở nhiều người cùng lúc thay vì chỉ một người trên xe hơi. Bằng cách này, chúng ta giảm lượng chất thải độc hại thải ra không khí từ phương tiện giao thông.
Công nghiệp
Các nhà máy và xí nghiệp trong ngành công nghiệp có ảnh hưởng lớn đến lượng khí thải nhà kính. Nhiều loại khí này đến từ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch để tạo nhiệt và điện. Máy móc và quy trình trong lĩnh vực này cũng làm tăng thêm vấn đề.
Hiệu quả năng lượng đang được cải thiện và một số nơi đang chuyển sang các nguồn năng lượng sạch hơn. Các ngành công nghiệp sử dụng ít than hơn và nhiều khí đốt tự nhiên hoặc các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời hoặc gió hơn.
Sự thay đổi này giúp cắt giảm lượng khí thải CO2 làm nóng hành tinh của chúng ta.
Tòa nhà thương mại và dân cư
Nhà cửa và doanh nghiệp thải ra khí làm nóng hành tinh của chúng ta. Những tòa nhà này thải ra 13% tổng lượng không khí ô nhiễm ở Hoa Kỳ. Chúng ta có thể chống lại điều này bằng cách sử dụng ít năng lượng hơn trong nhà và nơi làm việc của mình.
Những thay đổi đơn giản như cách nhiệt tốt hơn hoặc các thiết bị tiết kiệm năng lượng có thể giúp ích rất nhiều. Từ năm 1990, chúng tôi đã cắt giảm lượng khí mà các tòa nhà này thải trực tiếp lên bầu trời. Nhưng họ vẫn sử dụng điện từ các nhà máy điện than hoặc khí đốt.
Điện mà các hộ gia đình và công ty sử dụng đã tăng giảm theo thời gian. Gần đây, điện giảm khoảng 4% so với năm 1990. Đây là tin tốt vì các nhà máy điện hiện nay sạch hơn và chúng ta quan tâm hơn đến việc tiết kiệm năng lượng.
Mọi người đang chuyển sang sử dụng những thứ như tấm pin mặt trời, loại năng lượng không gây hại cho không khí.
Nông nghiệp
Các trang trại thải ra rất nhiều khí nhà kính. Vào năm 2021, chúng thải ra 10% tổng lượng khí thải ở Hoa Kỳ. Kể từ năm 1990, lượng khí thải này đã tăng 7%. Cây trồng và gia súc là nguyên nhân quan trọng gây ra vấn đề này.
Khi nông dân sử dụng nitơ trên đồng ruộng hoặc khi bò ăn và tiêu hóa thức ăn, các loại khí như mê-tan và nitơ oxit sẽ thoát ra không khí.
Để cắt giảm khí thải, các trang trại có thể thay đổi cách trồng trọt và chăm sóc động vật. Họ cũng có thể xử lý chất thải động vật tốt hơn để tạo ra ít khí hơn. Theo cách này, nông nghiệp giúp chống lại biến đổi khí hậu thay vì làm cho nó trở nên tồi tệ hơn.
Sử dụng đất và lâm nghiệp
Cây cối và thực vật đóng vai trò to lớn trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Chúng hấp thụ carbon dioxide như những miếng bọt biển khổng lồ. Quá trình này được gọi là “cô lập carbon”. Điều này khiến việc sử dụng đất và lâm nghiệp trở thành nơi hấp thụ khí nhà kính.
Thay đổi sử dụng đất cũng có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng hữu ích này. Nếu chúng ta trồng nhiều cây hơn (trồng rừng), chúng ta sẽ thúc đẩy quá trình cô lập carbon. Nhưng khi rừng biến thành thành phố (đô thị hóa), thì đó là tin xấu vì điều đó có nghĩa là ít CO2 được hấp thụ hơn.
Hiện nay, đất đai của chúng ta bù đắp được 12% lượng khí thải hàng năm của Hoa Kỳ, giúp chúng ta giải quyết vấn đề nóng lên toàn cầu bằng cách loại bỏ một số CO2 dư thừa khỏi bầu khí quyển.
Tác động của khí nhà kính
Hiệu ứng nhà kính là một hiện tượng tự nhiên giúp hành tinh của chúng ta đủ ấm để duy trì sự sống. Bức xạ mặt trời chiếu tới bề mặt Trái đất, và trong khi một phần năng lượng này được phản xạ trong không gian, một phần được hấp thụ và bức xạ lại dưới dạng nhiệt hồng ngoại. Khí nhà kính giữ nhiệt này, ngăn không cho nó thoát ra ngoài không gian và do đó làm ấm bề mặt Trái đất.
Sự nóng lên toàn cầu
Tác động trực tiếp nhất của việc tăng phát thải khí nhà kính là hiện tượng nóng lên toàn cầu. Nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng đáng kể trong thế kỷ qua, dẫn đến nhiều thay đổi khí hậu khác nhau.
Biến đổi khí hậu
Sự nóng lên toàn cầu dẫn đến biến đổi khí hậu, đặc trưng bởi sự thay đổi trong các kiểu thời tiết. Điều này bao gồm các cơn bão thường xuyên và nghiêm trọng, hạn hán, nắng nóng và các kiểu mưa thay đổi.
Băng và sông băng ở vùng cực tan chảy
Nhiệt độ toàn cầu tăng đã dẫn đến sự tan chảy của các tảng băng và sông băng ở hai cực. Điều này góp phần làm mực nước biển dâng cao, dẫn đến xói mòn bờ biển và lũ lụt gia tăng.
Axit hóa đại dương
Các đại dương hấp thụ lượng khí thải CO2 đáng kể, dẫn đến tăng tính axit. Điều này ảnh hưởng đến sinh vật biển, đặc biệt là các sinh vật có vỏ hoặc bộ xương canxi cacbonat, chẳng hạn như san hô và một số loài sinh vật phù du.
Tác động đến đa dạng sinh học
Biến đổi khí hậu và phá hủy môi trường sống do nhiệt độ tăng và cảnh quan thay đổi đang đe dọa nhiều loài, dẫn đến sự thay đổi đa dạng sinh học và động lực của hệ sinh thái.
Rủi ro sức khỏe con người
Tác động của khí nhà kính cũng mở rộng đến sức khỏe con người. Nhiệt độ tăng có thể dẫn đến các bệnh liên quan đến nhiệt và tử vong. Những thay đổi trong mô hình khí hậu có thể ảnh hưởng đến sự phân bố của các tác nhân gây bệnh, chẳng hạn như muỗi mang bệnh sốt rét hoặc sốt xuất huyết.
Khí nhà kính liên quan gì đến biến đổi khí hậu?
Hiệu ứng nhà kính là một phần tự nhiên của Trái Đất, giúp duy trì nhiệt độ trung bình ổn định, cho phép sự sống phát triển. Vậy tại sao nó lại liên quan đến biến đổi khí hậu và hiện tượng nóng lên toàn cầu? Điều này là do các hoạt động của con người đã làm tăng lượng khí nhà kính trong khí quyển lên mức không tự nhiên. Con người đã khuếch đại hiệu ứng nhà kính từ cuộc cách mạng công nghiệp bằng cách đốt dầu, than đá và khí tự nhiên để lấy năng lượng.
Việc phát thải từ các nhiên liệu hóa thạch này đang thay đổi mạnh mẽ thành phần khí quyển của chúng ta. Đáng tiếc là nền kinh tế toàn cầu hiện tại phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch để cung cấp năng lượng.
Để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu và đảo ngược tình trạng nóng lên toàn cầu, việc giảm thiểu phát thải carbon trong kinh doanh là điều cấp bách. Bạn có thể biết doanh nghiệp của mình đang ở mức nào về phát thải khí nhà kính bằng phần mềm giảm phát thải của Plan A.
Việc đốt nhiên liệu hóa thạch, thay đổi sử dụng đất, tạo ra các phân tử mới có khả năng gây hại, các hoạt động nông nghiệp công nghiệp, phá rừng, và việc sử dụng phân bón nhân tạo là những hoạt động của con người dẫn đến sự gia tăng khí nhà kính trong khí quyển.
Trong 100 năm qua, mức độ khí nhà kính trong khí quyển đã tăng 25%. Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), ước tính có khoảng 59 tỷ tấn khí nhà kính, phần lớn là carbon dioxide, đã được phát thải trong năm 2019.
Dự báo về lượng khí thải trong tương lai
Các nhà khoa học dự đoán lượng khí thải nhà kính sẽ tiếp tục tăng. Điều này có thể là do dân số tăng và nhu cầu năng lượng cao hơn. Khi các quốc gia phát triển, họ thường sử dụng nhiều than, dầu và khí đốt tự nhiên hơn. Những loại nhiên liệu này thải ra rất nhiều carbon dioxide khi đốt cháy.
Những nỗ lực đang được thực hiện để giảm lượng khí thải bằng năng lượng gió và mặt trời. Các công nghệ mới, chẳng hạn như xe điện, cũng đang giúp ích. Tuy nhiên, bất chấp những thay đổi này, các chuyên gia tại Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu cảnh báo rằng lượng khí thải có thể không giảm đủ nhanh để ngăn chặn những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.
Các phương pháp giảm phát thải khí nhà kính
Giải quyết những thách thức do khí nhà kính gây ra đòi hỏi sự hợp tác và hành động toàn cầu. Những nỗ lực nhằm giảm thiểu tác động của chúng bao gồm:
- Giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch : Chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió và thủy điện có thể giúp giảm đáng kể lượng khí thải CO2.
- Hiệu quả năng lượng : Cải thiện hiệu quả năng lượng trong giao thông vận tải, tòa nhà và công nghiệp có thể giảm nhu cầu năng lượng chung và do đó giảm lượng khí thải nhà kính.
- Trồng rừng và tái trồng rừng : Trồng cây và phục hồi rừng có thể hấp thụ CO2 từ khí quyển, hoạt động như một bể chứa carbon tự nhiên.
- Nông nghiệp bền vững : Áp dụng các biện pháp canh tác bền vững có thể giảm phát thải từ nông nghiệp và tăng cường cô lập carbon trong đất.
- Các thỏa thuận quốc tế : Các thỏa thuận như Thỏa thuận Paris nhằm mục đích đoàn kết các quốc gia trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đặt ra mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.
Lời kết
Tác động của khí nhà kính lên hành tinh của chúng ta rất sâu sắc và rộng khắp. Trong khi hiệu ứng nhà kính là một quá trình tự nhiên và thiết yếu, thì sự gia tăng tác động của con người đối với hiệu ứng này đang dẫn đến sự nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu.
Giảm thiểu tác động của khí nhà kính là rất quan trọng đối với sức khỏe của hành tinh chúng ta và hạnh phúc của các thế hệ hiện tại và tương lai. Chúng ta có thể giảm phát thải và hướng tới một khí hậu ổn định và phục hồi hơn bằng cách hành động tập thể và áp dụng các biện pháp bền vững.
Cây xanh giúp hấp thụ carbon dioxide từ không khí. Bằng cách giảm lượng khí thải này, chúng ta có thể làm cho Trái đất thoải mái hơn. Hãy cùng nhau làm phần việc của mình và thực hiện các bước để giảm lượng khí thải!
